Car Audio Upgrade

Auto audio upgraden? 6 tips om je op weg te helpen!

Je hebt een prima auto die nog jaren mee kan, maar de audio laat te wensen over? Of heb je een nieuwe of tweedehandse auto op het oog maar het sound systeem dat er in zit kan je niet bekoren? Tijd voor een upgrade! Maar hoe? En wie gaat dat doen? Wij helpen je alvast op weg met deze handige tips.  

1. Wat zijn je wensen?

Goed, beter, best, maar wat is voor jou goed genoeg? Zeker bij audio systemen is er geen bovengrens, het kan (echt) altijd beter. Muziek is vooral emotie en beleving, en afhankelijk van je wensen is er heel veel mogelijk om het sound systeem in je auto naar een hoger plan te tillen. De vraag is, wat wil je precies?
Het is belangrijk om voor jezelf helder te krijgen wat je wensen zijn vóórdat je een winkel binnen stapt. Uiteraard kan een goede inbouwspecialist je op weg helpen maar het werkt doorgaans beter als je er zelf ook over nagedacht hebt. In dit artikel helpen we je alvast op weg met wat aandachtspunten.

Beter geluid in mijn auto!

Dat was een open deur natuurlijk, maar wat is beter geluid? Geluidskwaliteit kent veel facetten en niet elk onderdeel daarvan is voor iedereen even belangrijk. We sommen de belangrijkste punten even op:

1. Geluidskwaliteit
   De term geluidskwaliteit is een breed begrip en kent vele facetten die we niet allemaal zullen bespreken. Zaken als frequentiebereik, lineariteit, minimale vervorming en bijgeluiden spelen een belangrijke rol. Samengevat zou je kunnen zeggen dat we een zo natuurgetrouw mogelijke reproductie van de muziek nastreven. Verder moet de muziek vooral ook aangenaam klinken.
   Dit klinkt weer als een open deur maar dat is het zeker niet. Sommige audio systemen klinken in eerste instantie indrukwekkend, bijvoorbeeld doordat er veel detail in het geluidsbeeld zit of een krachtige midbas. Luister je vervolgens wat langer naar muziek in zo’n auto dan vallen deze systemen vaak door de mand, de scherpte in het mid-hoog of de overdreven krachtige midbas maakt het vermoeiend om naar te luisteren. Het is een beetje zoals met TV’s, die staan af fabriek vaak in een ‘winkel modus’ waardoor ze een overdreven scherp beeld geven. Dat stimuleert de verkopen, maar thuis op de bank doet het al snel pijn aan je ogen. De eerste indruk kan dus misleidend zijn!
   
   Er zijn fabrikanten die hierop inspelen en een bepaalde ‘sound’ toevoegen aan hun speakers. Hierdoor vallen ze op in een demonstratieruimte, ten opzichte van andere speakers klinken deze opvallend anders. Luister je wat langer dan is deze toegevoegde klankleur niet alleen onnatuurlijk maar ook erg vermoeiend, zeker bij langere autoritten.

   En om nóg een open deur in te trappen: luister met je oren. We laten ons al snel afleiden door de uitstraling van producten. Als we een luidspreker zien met een glimmende aluminium rand en een opvallende conus (alles behalve zwart natuurlijk) gemaakt van het zoveelste ultra high-tech materiaal, dan lijkt dat al snel de betere luidspreker. Vorm boven functie dus. Fabrikanten weten dat en sommige spelen hier dan ook dankbaar op in. Bedenk dat de speakers vrijwel altijd achter de originele roosters verdwijnen en dat de hoofdzaak is dat ze goed (blijven) presteren. En al die optische verfraaiingen hebben een kostprijs die doorgaans niets bijdragen aan de geluidskwaliteit of duurzaamheid van het product. 
   
   Zwakste schakel in de audio keten zijn veelal de af-fabriek luidsprekers, maar ook de montage ervan is vaak een probleem. Als je dus de luidsprekers laat vervangen, laat dan ook de portieren waar de luidsprekers in gemonteerd zitten akoestisch behandelen door middel van speciale dempingsmaterialen. Verder kan de akoestiek van de auto voor problemen zorgen. Een correct ingestelde digitale soundprocessor (DSP) kan hiervoor uitkomst bieden. Vaak wordt er een gebruik gemaakt van een versterker met een ingebouwde DSP. Hiermee bespaar je niet alleen op kosten voor de aanschaf maar ook voor de montage en bekabeling.

2. Basweergave
   Lage tonen zijn een essentieel onderdeel van muziek, of je nu graag Strauss of House luistert. Sterker nog, klassieke muziek bevat doorgaans lagere frequenties dan alle andere muzieksoorten. Een drumstel haalt misschien 50 á 60 Hertz (Hz) terwijl een orgel probleemloos frequenties onder de 20 Hz kan weergeven. Zelfs een piano en een contrabas duiken probleemloos onder de 30 Hz. EDM (Electronic Dance Music) blijft doorgaans boven de 40 Hz terwijl Rap & Hip-Hop daar een stukje onder zit. Goede weergave van de lage tonen is een beetje als zout op het eten; teveel is niet goed en niet elk gerecht heeft het nodig, maar geen enkele Chef kan zonder!

3. Dynamiek
   Met dynamiek bedoelen we hier ‘het vermogen om luidere muziekpassages weer te geven zonder noemenswaardige vervorming of compressie’. Het gaat er daarbij dus niet alleen om hoe ‘hard’ een installatie kan spelen maar ook om dynamische passages.
   Het verschil tussen het gemiddelde volume en de luidste passages, het dynamisch bereik, verschilt enorm per muziekgenre. Zo is bij EDM het dynamisch bereik gemiddeld zo’n 6 decibel (dB) terwijl dit bij Jazz oploopt van zo’n 13 tot 23 dB. Ook hier voert klassieke muziek de boventoon met een dynamisch bereik oplopend van zo’n 20 tot 32 dB!

   Ter vergelijk: 20 dB komt overeen met een factor 100 in vermogen. Dus als we naar klassieke muziek luisteren met een dynamisch bereik van 20 dB en we luisteren met een gemiddeld muziekvermogen van 1 Watt dan hebben we een versterker nodig van tenminste 100 Watt om de pieken in de muziek zonder compressie en vervorming te kunnen weergeven.
   Dus zelfs als je het volume niet op standje discotheek zet heb je wellicht toch behoefte aan wat ‘headroom’ in je muziek. Een versterker met voldoende vermogensreserve is dan een goed uitgangspunt.

4. Staging & Imaging
   Stel je luistert naar een opname van muziekband is dan de plaatsing (staging) van de instrumenten en de vocals correct? Komt de plaatsing overeen met hoe ze stonden tijdens de opname? Dit noemen we ook wel de podiumweergave. Breedte, diepte en hoogte van de ruimte spelen hierbij ook een rol. Doorgaans is in een auto de ene helft van de band tegen de raamstijl geplakt terwijl de andere helft over het dashboard is uitgesmeerd. Daarnaast is er nog de imaging ofwel de focussering. Hoe duidelijk zijn de verschillende instrumenten en de vocals te localiseren?
   

2. Pasvorm & Integratie

Belangrijk aandachtspunt is de integratie van de audio upgrade. Daarmee bedoelen we de mate waarin de geplaatste componenten optimaal passend zijn voor jouw auto. Moeten de luidsprekers bijvoorbeeld op de originele locaties geplaatst worden of mogen deze zichtbaar worden gemonteerd door midden van in- en opbouwadapters?
Veel mensen kiezen voor onzichtbare montage op de originele locaties. In dat geval is de pasvorm van de gekozen speakers van groot belang.
De geluidskwaliteit die een luidspreker kan voortbrengen is namelijk sterk afhankelijk van de manier waarop deze is gemonteerd. Als een luidspreker achter een origineel rooster wordt geplaatst dan is het cruciaal dat de luidspreker zo naadloos mogelijk aansluit op dat rooster. Lukt dat niet dan zorgen diffractie en akoestische kortsluiting mogelijk voor een sterk verminderde geluidskwaliteit.

BOXMORE heeft met haar BLOX Luidsprekers een uniek concept ontwikkeld waarbij een aantal hoogwaardige en compacte drivers gecombineerd kunnen worden met een groot aantal voertuigspecifieke adapters. Hierdoor is er voor een groot aantal automerken en modellen een passende oplossing en is er zelfs keuze in beschikbare luidsprekers in verschillende kwaliteits- en prijsklassen.

Verder heeft Alpine met Adventure Audio een reeks voertuig specifieke audio oplossingen ontwikkeld voor diverse (bedrijfs)bussen en (bus)campers. Er zijn onder andere pasklare Alpine Adventure Audio oplossingen voor:

• Citroën Jumper II
• Ford Transit
• Fiat Ducato III
• Ford Transit 7 (incl. Custom/Nugget)
• Ford Tourneo 7 Custom
• MAN TGE
• Mercedes-Benz Sprinter 907 & 910
• Opel Movano III
• Peugeot Boxer II
• Volkswagen Transporter T6 & T6.1
• Volkswagen Crafter 2

Zowel de kwaliteit als de pasvorm van deze systemen is erg goed dus mocht je een van bovenstaande auto’s hebben dan is een Alpine Adventure Audio systeem zeker het overwegen waard.

3. Luidsprekers achter

Het vervangen van de luidsprekers achterin is een grote controverse. Voor de één een must, voor de ander overbodig en voor sommigen zelfs ongewenst. Wij onthouden ons van een oordeel, wat u prettig vindt dat bepaalt u namelijk zelf. Wel is het zo dat de luidsprekers achter soms het geluidsbeeld kunnen verstoren, vandaar ook dat niet iedereen er om staat te springen.
Voorstanders vinden het vaak prettig om ‘in het geluid’ te zitten, het geluid lijkt overal vandaan te komen. Er is dan geen sprake meer van een correcte podiumweergave, veel af-fabriek ‘Premium’ sound systemen zorgen voor deze ‘ruimtelijke beleving’.

Toch is het ook mogelijk om met achterspeakers toch een goede podiumweergave te creëren. Door slim gebruik te maken van de mogelijkheden van een digitale soundprocessor (DSP) kan het geluid dat van de achterspeakers komt dusdanig worden aangepast dat het nauwelijks invloed heeft op de podiumweergave. Potentieel nadeel hiervan is wel dat men niet langer het idee heeft ‘in het geluid’ te zitten (voor mensen die dat juist als prettig ervaren). Het geluid lijkt dan dus van voren te komen, niet van de achterspeakers.

Verder kunnen achterspeakers bijdragen aan een stukje extra dynamiek. Zeker voor liefhebbers van EDM kan dit een groot voordeel zijn. Het benodigde akoestische vermogen kan dan over meerdere luidsprekers worden verdeeld. Hierdoor blijft voor een gegeven geluidsniveau de vervorming laag en de kans op overbelasting wordt ook een stuk kleiner.

4. Subwoofer

Nog zo’n heet hangijzer, de subwoofer! Anno nu willen we graag goed geluid met dito basweergave, voldoende dynamiekr en vooral géén grote subwoofer in de kofferbak, want dat is iets voor ‘sjonnies’. Helaas gaat dat lastig worden, zonder subwoofer is er altijd een beperking in de weergave van de lage tonen.

Hoe beperkt, dat hangt af van de rest van het systeem. Veel autofabrikanten spelen hier op in. Zo werkt BMW sinds jaar en dag met twee 20 cm woofers welke onder de stoelen zijn gemonteerd en dat werkt best goed. De onderste octaven worden niet gehaald maar voor de meeste muzieksoorten volstaat dit ook zonder een aparte subwoofer, zeker als de originele woofers vervangen worden voor betere. Heeft u een BMW met ene modeljaar vanaf 2005? Dan is onze pagina over BMW Audio Upgrades zeker interessant voor u. 

Ook Mercedes doet een stap in de goede richting bij de nieuwere modellen vanaf de C-Klasse W205. Daarbij kiest Benz er voor om de woofers in de voetenruimte te monteren. Ook hiervoor zijn uitstekende upgrades verkrijgbaar, zie daarvoor onze speciale pagina over Mercedes Audio Upgrades.
Bij een Porsche 911 kom je nog prima weg met een set goede 20 cm woofers in de portieren, mits de deuren goed behandeld worden met demping en ontdreuningsmaterialen. Dit is vooral te danken aan de gunstige akoestiek in een 911, ongeacht of dit een model 997, 991 of 992 is. Voor oudere modellen zoals de 996 is het helaas een ander verhaal.

U rijdt geen Porsche 911, BMW of Mercedes-Benz? Dan is een subwoofer in elk geval het overwegen waard. De relatief kleine speakers die in de meeste auto’s gemonteerd kunnen worden kunnen lage frequenties niet optimaal weergeven. Hoe lager de frequentie des te meer luchtverplaatsing er nodig is om voldoende geluid te kunnen produceren. Luchtverplaatsing betekent conusoppervlak maal excursie, allebei eigenschappen waar kleine speakers niet in uitblinken. De eerder genoemde Porsche 911 profiteert van gunstige akoestiek en een relatief klein volume van het interieur (minder ‘lucht’ wat gevuld moet worden met geluid) en relatief grote woofers in de voorportieren.
Auto’s met een minder gunstige akoestiek en/of kleinere luidsprekers hebben dit voordeel niet.


Subwoofers zijn er in allerlei maten en soorten en ook hier gelden de wetten van de natuurkunde. Kleine subwoofers zijn per definitie beperkt in hun weergave. In principe kan een kleine subwoofer wel laag genoeg doorspelen óf voldoende dynamiekreserve hebben, maar niet allebei. In de praktijk is meestal een compromis tussen deze twee. Bedenk dus: een kleine subwoofer betekent ook beperkte prestaties. Verder is het belangrijk dat een subwoofer een aanvulling kan vormen op de overige luidsprekers. Zo kan een actieve underseat woofer een prima betaalbare aanvulling zijn voor een Peugeot 107 waarbij voorin enkel een set 10 cm luidsprekers voor voldoende muziekbeleving moet zorgen. Maar in een Volkswagen Golf, met rondom 16,5 cm luidsprekers, zet een actieve underseat woofer geen zoden aan de dijk. De vier luidsprekers in de portieren produceren waarschijnlijk meer (en betere) lage tonen dan een underseat woofer.

Dat gezegd hebbende, er zijn verschillende (relatief) compacte subwoofers verkrijgbaar welke ondanks de beperkte afmetingen toch behoorlijke prestaties leveren. Sommige van deze oplossingen kunnen ook onzichtbaar onder de laadvloer geplaatst worden.

5. Bepaal je budget

Een veel gehoorde vraag is: "Ik wil graag beter geluid in mijn auto, wat kost dat?"
Die vraag is begrijpelijk maar ook onmogelijk te beantwoorden zonder aanvullende informatie. 
Zoals eerder vermeld is er bij een audio upgrade vrijwel geen bovengrens qua mogelijkheden en kosten. Natuurlijk wordt het steeds moeilijker om een nóg betere upgrade te realiseren en naarmate de lat hoger komt te liggen gaan de kosten ook exponentieel omhoog. 

Er is wel een ondergrens, namelijk de minimale investering die gedaan moet worden om de audio installatie beter te laten presteren dan voorheen. Wat dit minimum is hangt af van hoe goed (of slecht) de installatie dus af fabriek klinkt. Daarom zijn audio upgrades voor betaalbare auto's vaak goedkoper dan voor auto's uit het midden- of topsegment. 
Verder hangt het kostenplaatje ook af van de complexiteit van de auto, sommige auto's zijn nu eenmaal lastiger te upgraden dan andere. Voor auto's die af fabriek al een Premium sound systeem hebben (Harman Kardon, Bose, Bang & Olufsen e.d.) zijn vaak meer en/of duurdere componenten nodig. 

Belangrijk is in elk geval dat u voor uzelf bepaalt welke facetten van het sound systeem u zou willen verbeteren en wat globaal uw budget is. Dit voorkomt een ongemakkelijk gesprek tussen u als klant en de inbouwspecialist. Een verkoper zal proberen een upgrade samen te stellen die past bij uw wensen, binnen het gestelde budget.

6. Bezoek een inbouwspecialist

Zodra u voor uzelf in kaart hebt gebracht wat uw wensen zijn dan doet u er verstandig aan om een inbouwspecialist te bezoeken. Bent u op zoek naar een specifiek product of merk? Informeer dan eerst of de betreffende winkelier ook dealer is van dit merk. Zeker bij luidsprekers kan het de moeite waard zijn om ze te beluisteren. Klik hier voor een overzicht van inbouwspecialisten per merk.

1. Maak je wensen kenbaar
   De beste audio upgrade is er een die voldoet aan jouw wensen. Wees dus duidelijk en vertel wat je belangrijk vindt. Geluidskwaliteit, dynamiek, basweergave, integratie etc. Laat de inbouwspecialist ook gerust je huidige systeem horen, speel de muziek die je zelf luistert en leg uit wat je storend vindt. Speel je graag EDM op hoog volume? Of staat je radio juist nooit harder dan normaal stemniveau? Wees hier duidelijk zodat de inbouwspecialist zijn advies erop kan afstemmen, dat voorkomt onnodige kosten én teleurstellingen achteraf.

2. Audio demonstratie
   Heeft de betreffende dealer een demoruimte of demokast? Dan is het natuurlijk goed om luidsprekers te beluisteren en met elkaar te vergelijken. Dit geeft geen perfect beeld van hoe het uiteindelijk in de auto zal klinken, de akoestiek van de auto speelt daar een belangrijke rol in. Maar u krijgt dan in elk een gevoel bij de verschillen tussen luidsprekers van verschillende merken en prijsklassen. Vraag de dealer ook gerust of u het volume een beetje mag opschroeven, de mechanische belastbaarheid tussen speakers onderling kan behoorlijk verschillen.   

3. Montage & Inbouwmateriaal
   Inbouwspecialisten zijn vakmensen die veel kennis en ervaring moeten hebben over auto's, electronica en natuurlijk audio. Vakkundige montage is een essentieel onderdeel van elke audio upgrade en daar hangt nu eenmaal een prijskaartje aan.
   Verder is ook het gebruikte inbouwmateriaal een substantiële kostenpost. Niet alleen het gebruikte dempingsmateriaal maar ook de bekabeling is er in verschillende kwaliteiten en prijsklassen. Zo zijn er kant en klare kabelkits, deze zijn erg betaalbaar maar de voedingskabel in deze kits is meestal gemaakt van CCAW (Copper Clad Aluminium Wire). Onze voedingskabel op rol daarentegen is van puur koper. Dit geeft niet alleen 40% betere geleiding, koper is ook minder broos waardoor er minder kans is op kabelbreuk. Inbouwspecialisten gebruiken doorgaans onze (kwalitatief betere) koper kabel op rol. 
   Moraal van dit verhaal: Besef dus dat de bij kosten voor een audio upgrade ook rekening gehouden moet worden voor de montage en inbouwmaterialen.
   

Kijk hier voor een overzicht van winkels in uw regio.